Sultan Dördüncü Mustafa 8 Eylül 1779 günü Istanbul'da dogdu. Babasi Sultan Birinci Abdülhamid, annesi Nüketseza Kadin Sultan'dir. Annesi Nüketseza Kadin Sultan, Sultan Dördüncü Mustafa'nin iyi bir tahsil yapmasi için çok çaba harcadi. Ancak hirsli, kurnaz ve asabi bir insan olan Sultan Dördüncü Mustafa, egitim ve ögrenimden çok zevk ve sefa içinde yasamaya önem verdi.
Kabakçi Mustafa Isyani sonunda tahttan indirilen amcazadesi Sultan Üçüncü Selim'in yerine, 29 Mayis 1807 günü tahta çiktiginda 28 yasindaydi. Sultan Dördüncü Mustafa'nin sehzadeligi boyunca kendisine bir evlat gibi davranan Sultan Üçüncü Selim aleyhinde isyancilarla isbirligine girmesi ve onun öldürülmesi için emir vermesi, karakteri hakkinda fikir vermektedir.
Tahta çiktiginda devletin merkezi otorite ve hakimiyeti gittikçe zayifliyor, Sultan Üçüncü Selim ve Nizam-i Cedit yandaslari yakalandiklari yerde öldürülüyordu. Sultan Dördüncü Mustafa'nin tahta çikmasini saglayan Kabakçi Mustafa ve yandaslari devlet yönetiminde etkin rol oynuyor, kendi adamlarini önemli mevkilere getiriyorlardi.
Osmanli Devleti bu isyandan sonra yeniçerilere çok büyük tavizler verdi. Ancak yeniçerilerin istekleri hiçbir zaman bitmedi. Hatta Osmanli tarihinde hiç görülmemis bir antlasma yapildi. Kabakçi Mustafa isyaninda bas rol oynayan yeniçeri agalarinin, kendilerini saglama almak için yaptiklari bu antlasmaya göre, yeniçeriler devlet islerine karismayacak ve Osmanli Devleti bu isyandan dolayi Yeniçeri ocagini sorumlu tutmayacakti.
Sultan Üçüncü Selim taraftarlari, bu karisik ortam içinde Rusçuk ayani Alemdar Mustafa Pasa'ya siginmislardi. Alemdar Mustafa Pasa Osmanli-Rus savaslari sirasinda büyük basarilar göstermis ve ordu mensuplarinin sempatisini kazanmisti.
Sultan Dördüncü Mustafa hat sanatiyla ugrasti. Gayet güzel yazilari vardir. Osmanli hanedaninda Sultan Besinci Murad'dan sonra en az padisahlik yapanlardan birisidir.
Kiz Çocuklari: Emine Sultan